تقوا در معاملات (قرآن)در آیات قرآن به رعایت تقوا در معاملات سفارش شده است. ۱ - رعایت تقوا در دادوستدلزوم رعایت تقوای الهی بر خریدار، فروشنده، شاهدان و نویسنده در دادوستد: «یـایها الذین ءامنوا اذا تداینتم بدین الی اجل مسمی فاکتبوه ولیکتب بینکم کاتب بالعدل ولا یاب کاتب ان یکتب کما علمه الله فلیکتب ولیملل الذی علیه الحق ولیتق الله ربه ولا یبخس منه شیــا... واستشهدوا شهیدین من رجالکم فان لم یکونا رجلین فرجل وامراتان ممن ترضون من الشهداء ان تضل احدهما فتذکر احدهما الاخری ولا یاب الشهداء اذا ما دعوا... واشهدوا اذا تبایعتم ولا یضار کاتب ولا شهید وان تفعلوا فانه فسوق بکم واتقوا الله...؛اى كسانى كه ایمان آورده اید، هنگامى كه دینى را تا مدت معینى (به خاطر گرفتن وام یا داد و ستد) به یكدیگر بدهکار شدید آن را بنویسید، و باید نویسنده اى (سند آن را) در میان خودتان به عدالت بنگارد، و هرگز نباید نویسنده از نوشتن آن- همان گونه كه خدا به وى آموخته- امتناع ورزد، او باید بنویسد و كسى كه حق به گردن اوست (بدهكار) املا كند، و از خداوند كه پروردگار اوست پروا نماید و از حق چیزى را كم نگذارد، و اگر كسى كه حق به گردن اوست سفیه یا ناتوان (سنّى) باشد یا (به خاطر آفت زبان) نتواند املا كند، ولىّ او به عدالت املا نماید. و دو گواه از مردانتان (مردان مسلمان) را به شهادت بطلبید، و اگر دو مرد نباشد، یك مرد و دو زن را از میان گواهانى كه (از دینشان) رضایت دارید گواه بگیرید، تا اگر یكى از آن دو زن فراموش نمود آن دیگرى او را یادآورى نماید. و چون گواهان (براى تحمل شهادت یا اداء آن) دعوت شوند خوددارى نكنند. و از نوشتن بدهیى كه تا مدتى معین مهلت دارد، كوچك باشد یا بزرگ، ملول نشوید. این كار در نزد خدا عادلانه تر و براى گواهى استوارتر و به اینكه شک نكنید (و نزاعى برنخیزد) نزدیكتر است، مگر آنكه داد و ستدى نقدى باشد كه در میان خود تبادل مى كنید، كه بر شما گناهى نیست كه آن را ننویسید. و (بهتر است كه) هر زمان داد و ستد كنید شاهد بگیرید، و نباید نویسنده و گواه (به واسطه زیاد و كم كردن، به صاحب حق) ضرر بزنند و نباید به نویسنده و شاهد به سبب ندادن حقشان ضرر برسد، و اگر چنین كنید براى شما فسق و گناه است. و از خدا پروا كنید....» ۲ - پرهیز از معامله حراملزوم رعایت تقوا و پرهیز از حرام، در معاملات و کسب درآمدهای مالی: ۱. «یـایها الذین ءامنوا لا تاکلوا الربوا اضعـفـا مضـعفه واتقوا الله...؛اى كسانى كه ایمان آورده اید، ربا را كه سودهاى افزوده و چند برابر است نخورید، و از خدا پروا كنید....» ۲. «ولا تقربوا مال الیتیم الا بالتی هی احسن حتی یبلغ اشده ... ذلکم وصــکم به لعلکم تتقون؛و به مال یتیم جز به شیوه اى كه بهتر است نزدیك نشوید تا به حد بلوغ (جسمى و روانى) خود برسد، ...اینهاست كه خدا شما را بدان سفارش نموده شاید متذكّر شوید.و (توصیه كرد به) اینكه این (دستورات) راه راست من است، پس از آن پیروى كنید و از راه هاى دیگر پیروى مكنید كه شما را از راه او پراكنده سازد. اینهاست كه خدا شما را بدان سفارش نمود، شاید بپرهیزید.» ۳. «اوفوا الکیل ولا تکونوا من المخسرین وزنوا بالقسطاس المستقیم ولا تبخسوا الناس اشیاءهم ولا تعثوا فی الارض مفسدین واتقوا الذی خلقکم والجبله الاولین؛پیمانه را (در مقام معامله) پر بدهید و از خسارت‌زننده‌ها نباشید.و با ترازوى درست وزن كنید.و كالاهاى مردم را كم ندهید و در روى زمین مفسدانه حركت نكنید.و از كسى كه شما و اقوام پیشین را آفریده پروا كنید» ۳ - پانویس۴ - منبعمرکز فرهنگ و معارف قرآن، فرهنگ قرآن، ج۸، ص۴۰۷، برگرفته از مقاله «موارد رعایت تقوا (معاملات)». |